هیچ محصولی وجود ندارد
مجوز ها
سایت های مفید
شاخه‌ها
شاخه های بلاگ خبری
برچسب ها
ساختارهای باغبانی
دما و رطوبت از مهم ترین عوامل محیطی کنترل کننده رشد و نمو گیاهان هستند. این عوامل را میتوان با رعایت نیاز گیاه، تغییر داده، امکان تولید خارج از فصل بسیاری از محصولات را فراهم نمود. همچنین میتوان بسیاری از گیاهان را در آب و هوایی غیر از آنچه بطور طبیعی در آن رشد میکند نگهداری کرد. امروزه ساختارهای باغبانی مختلفی با درنظر گرفتن جنبه های اقتصادی تولید، بوجود آمده که مهم ترین آنها در زیر آمده است.
الف - خزانه هوای آزاد:
خزانه هوای آزاد عبارت از كرت يا باغچه‌های به اندازه‌‌های مختلف است كه ابتدا بذر در آن به صورت پرپشت و نزديك به هم كاشته شده، پس از رشد ، نشاءهای توليدی به محل كاشت انتقال می‌يابند. در خزانه میتوان درختان را نيز برای توليد پايه كشت نمود و نهال‌های حاصل را، خواه پيش يا پس از پيوند زدن، به باغ يا محل دايم كاشت منتقل كرد. از اين نوع خزانه، در ايران، به صورت قلمستان در كناره رودخانه‌ها نيز استفاده شده، در آن قلمه‌های درختانی مانند سپيدار يا بيد را ريشه‌دار می‌نمايند.
ب – سایبان:
برگ‌های برخی از گلهای گلدانی و همچنين گياهان سايه دوست (Shade plants) از گرما و نور تابستانه، به ويژه در مناطق گرم، آسيب می‌بينند. يكی از ساختارهايی كه در باغبانی، برای كاستن گرما و نور مورد استفاده قرار ميگيرد، سايبان است كه ممكن است در ابعاد مختلف ساخته شود. از نظر ساختاری، به طور معمول چارچوب سايبان، پايه‌هايی بيشتر از جنس چوب ميباشد كه روی آنها چوب‌هايی، به طور افقی، قرار گرفته است. قسمت رويی و گاهی جانبی اين چارچوب را با بوريا، پارچه، پلاستيك و غيره می‌پوشانند. گاهی برای ايجاد پوشش از چوب‌های نازكی كه حدود 5 سانتی‌متر عرض دارد استفاده میشود، به طوری كه يك سوم تا دوسوم سطح سايبان را زير پوشش ببرد.
گهگاه، بستری‌های گياه افزايی را در زير سايبان قرار می‌دهند، زيرا تا زمانی كه گياه و قلمه‌های ريشه‌دار شده دارای ريشه كافی نباشند، ممكن است تبخير و تعرق زياد، به آنها آسيب برساند. بايد توجه داشت كه گياهان در زير سايبان در مقايسه با هوای آزاد نياز به آب كمتری دارند.
پ – شاسی سرد
شاسی سرد ساده ترین و ارزان ترین ساختار نگهداری گیاهان حساس به سرماست که در آن به جز از انرژی خورشیدی، از منبع گرمایی دیگری استفاده نمی شود. ساده ترین شاسی سرد عبارت ازجعبه چهارگوشی است که ارتفاع آن حدود 50 سانتی متر و بدون ته بوده و روی آن با شیشه یا پلاستیک پوشیده می شود. نوع دائمی تر این شاسی را می توان با حفر نهری به عرض 80 تا 90 سانتی مترکه گاهی تا 150 سانتی متر نیز می رسد، به ژرفای 30 تا 40 سانتی متر و به طول مورد نیاز ایجاد کرد و جعبه شاسی را روی آن قرار داد. برای استفاده بیشتر از نور و گرمای آفتاب، درب شیشه ای جعبه شاسی از شمال به جنوب شیب داده می شود، به طوری که طرف جنوبی جعبه دارای دیواری کوتاه به ارتفاع 20 سانتی متر و طرف شمالی آن دارای دیواره بلندی به ارتفاع 35 تا 55 سانتی متر باشد یعنی تفاوت دو دیواره به اندازه ایست که درب شاسی، با سطح زمین زاویه ای معادل 5 تا 10 درجه بسازد. در ته شاسی، دستکم به ضخامت 10 سانتی متر خاک مرغوبی آمیخته با کود برگ، کود دامی و.... قرار می دهند.
استفاده عمده ای که از شاسی سرد میشود عبارت است از کشت بذر و ایجاد نشاء ،جهت انتقال به باغچه یا مزرعه، برای مقاوم کردن قلمه هایی که در گلخانه ریشه دار شدند به سرما، یا خودهی به هوای سرد برای گیاهان جوانی که در محیط گرم گلخانه تولید شده اند. در این حالت بهتر است پس از اینکه این گیاهان در این شاسی قرار گرفتند، درب شاسی بطور کامل بسته شود. پس از چند روز که گیاهان با شرایط شاسی خو گرفتند باید درب شاسی به تدریج کمی بیشتر بالا برده شود تا تهویه بیشتری صورت گیرد و گیاه به شرایط هوای بیرون خو گیرد.
شاسی سرد باید در محل هایی که بادگیر نیست و آفتاب گیر است ساخته شود. در محلهایی که زمستان سرد دارند شبها باید روی شاسی را با پوشش اضافه پوشاند تا گیاهان آسیبی نبینند.
چنانچه شاسی از چوب ساخته شده باشد، بهتر است از چوب های مقاوم در برابر پوسیدگی استفاده و آنها را با مواد حفاظت کننده چوب مثل نفتنات مس آغشته کرد.
ت – شاسی گرم
شاسی گرم مانند شاسی سرد است با این تفاوت که در آن وسیله ای برای تامین گرما قرار داده شده است. تولید گرما ممکن است در اثر فعالیت میکروارگانیزم ها، روی موادی مانند کود دائمی یا منابع گیاهی درون شاسی انجام می گیرد. این منبع را کوش می گویند که بر اساس مقدار کود و میزان گرمای ایجاد شده به انواع کوش سرد،کوش ملایم ،نیم گرم وکوش گرم تقسیم می کنند. امروزه در شاسی های گرم جدید از لوله های آب گرم، بخار یا جریان هوای گرم ونیز کابل های گرمایی برقی استفاده، و گرمای مورد نیاز تامین می شود. جهت ایجاد پا گرما به منظور ریشه دار کردن قلمه ها و یا تنیدن بذرها از کابل های گرمایی استفاده شود، آنها باید روکش دار بوده، در عمق 10 تا 15 سانتی متری خاک قرار گیرند. قلمه ها و یا بذر ها را در جعبه های نشاء قرار داده، آنها راروی لایه نازکی از شن که تور سیمی حافظ کابل ها رامی پوشاند، نگه داری می کنند.
ث – گلخانه
گلخانه عبارت از ساختاری است كه در آن گرما، رطوبت، نور و ميزان گازكربنيك قابل كنترل كردن است. درون آن گياهان را میتوان در تمامی سال، به ويژه در خارج از فصل، پرورش داده، برخی از محصول‌ها را پيش رس كرد و يا قادر بود برای تمام يا قسمتی از سال گياهان را در آب و هوای نامناسب نگهداری كرد. گلخانه‌ها به طور معمول از اجزای زير تشكيل شده‌اند:
-
چارچوب گلخانه:
استخوان‌بندی گلخانه از مجموعه پايه‌هايی كه به فاصله حدود 3 متر از يكديگر قرار دارند، و تيرهای سقف تشكيل شده است. در پيرامون گلخانه ديواره‌آی به ارتفاع 60 تا 90 سانتيمتر قرار دارد كه از آجر يا سيمان ساخته شده است. سقف گلخانه بايد دارای لبه‌هايی باشد كه از ريزش آب باران روی بدنه گلخانه جلوگيری كند. در قسمت بالايی سقف برخی از گلخانه‌ها محلی برای دسترسی به قسمت‌های مختلف سقف وجود دارد كه هواكشهای گلخانه در نزديكی آن قرار دارند. در گزينش مواد برای استخوان‌بندی گلخانه بايد استحكام، دوام و هزينه نگهداری را در نظر گرفت. موادی به طور معمول در ساخت استخوان‌بندی گلخانه از آنها استفاده میشود عبارتند از: چوب، آهن، فولاد و آلومينيوم.
-
پوشش شفاف گلخانه:
از آنجايی كه عبور نور از شيشه به راحتی صورت می‌گيرد، برای پوشش گلخانه به ميزان زيادی از شيشه استفاده ميشود تا گياهان درون گلخانه از نور خورشيد بيشترين استفاده را بنمايند. امروزه برای پوشش، از پلاستيك نيز استفاده می‌گردد. مهم‌ترين مواد پلاستيكی برای پوشش گلخانه عبارتند از پلی‌اتيلن(Polyethylenen) يا پلاستيك معمولی كه نور را به نسبت خوب عبور میدهد اما دوام آن كم است، پلی‌واينيل كلريد(Polyvinyl chloride (PVC) كه دوام آن بيشتر از پلی اتيلن است، پلی‌استر(Polyester) كه به اندازه شيشه از خود نور عبور میدهد، شفاف هم باقی می‌ماند اما خيلی گران است و سرانجام فايبرگلاس(Fiberglass) كه دوام زيادی دارد و چندين سال می توان از آن استفاده كرد ولی به تدريج در عرض چند سال، شفافيت آن كم میشود و از همه انواع پلاستيك گران‌تر است.
-
سکوهای گلخانه:
اين سكوها به منظور كنترل بهتر شرايط محيطی و بازده بهتر، داخل گلخانه ساخته میشوند. با آن كه ارتفاع و به ويژه عرض سكوها بسته به نوع گياهی كه پرورش داده میشود متفاوت است به طور معمول ارتفاع سكو را بين 85 تا 90 سانتی‌متر می‌گيرند و در ساخت آن از چوب، آجر، سيمان و غيره استفاده میشود.
-
راهروهای گلخانه:
راهروهای گلخانه بايد به اندازه‌ای باشد كه در برابر رفت و آمد كارگران و وسايل و همچنين گاری دستی اشكالی فراهم نياورد. به طور معمول عرض راهرو را 60 تا 70 سانتی‌متر می‌گيرند.
-
هواكشهای گلخانه:
برای تهويه گلخانه دريچه‌هايی در جوانب يا در سقف گلخانه درست می‌كنند كه با دست يا به طور خودكار با استفاده از ترموستات و موتورهای برقی، باز و بسته میشوند.
-
اتاق كار گلخانه:
هر گلخانه يا مجموعه‌‌ای از گلخانه‌ها بايد دارای اتاقی باشد كه در آن وسايلی از قبيل خاك، شن، پيت، كود شيميايی، ابزار كار، گلدان، انواعی از حشره‌كش‌ها و قارچ‌كش‌ها، ميز درجه‌بندی و بسته‌بندی گل‌ها و غيره وجود داشته باشد.
